Wat als je jarenlang verkeerd gepoetst hebt?
“De meeste mensen denken dat ze goed hun tanden poetsen… tot hun tandarts anders zegt.” Die uitspraak komt van dr. Iris van Dijk, een ervaren mondhygiënist uit Utrecht. En ze heeft een punt: tandenpoetsen is iets dat zó vanzelfsprekend lijkt, dat we zelden stilstaan bij de manier waarop we het doen. Maar wat als je al jaren op een manier poetst die eerder schade aanricht dan bescherming biedt?
Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat bijna 40% van de Nederlanders hun tanden niet goed poetst. En dat betekent niet alleen gaatjes, maar ook gevoelige tanden, terugtrekkend tandvlees en zelfs verlies van tanden op latere leeftijd. Vreemd genoeg heeft vrijwel iedereen een tandenborstel in huis en gebruikt die ook — maar techniek, daar gaat het vaak mis.
In dit artikel duiken we in de juiste techniek van tandenpoetsen: niet zomaar van links naar rechts gaan, maar echt effectief reinigen. We bekijken wat wetenschappelijk bewezen goed werkt, ontkrachten mythes, en geven je praktische tips die je direct kunt toepassen. Ook leer je waarom zelfs slimme tandenborstels geen wondermiddel zijn als je techniek niet deugt.
Je loopt straks niet alleen weg met schonere tanden, maar ook met een nieuwe blik op iets dat je al sinds je kleutertijd doet — en misschien al die tijd verkeerd.
Wat zeggen experts over goede poetstechniek?
Het begint allemaal met één simpele waarheid: tandenpoetsen is geen race. “De meeste mensen zijn binnen 30 seconden klaar,” vertelt tandarts Lotte van Beek. “Maar je hebt minstens twee volle minuten nodig om het goed te doen.”
Volgens de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT) en het Ivory Cross (Ivoren Kruis), moeten we tweemaal per dag poetsen, minimaal twee minuten, met fluoridehoudende tandpasta. Maar de manier waarop je poetst maakt het verschil.
Er zijn twee veelgebruikte technieken die als effectief worden beschouwd:
- De Bass-methode: Hierbij houd je de borstel in een hoek van 45 graden tegen het tandvlees en maak je kleine, wiegende bewegingen. Deze methode is bijzonder goed voor het verwijderen van plaque bij de tandvleesrand.
- De modificatie van de Stillman-techniek: Deze techniek is vergelijkbaar, maar met extra rolbewegingen richting de kroon van de tand. Goed bij gevoelig tandvlees.
Waarom zijn deze methoden zo belangrijk? Omdat ze niet alleen het oppervlak reinigen, maar ook tandplak weghalen op de overgang tussen tand en tandvlees — precies daar waar problemen vaak ontstaan. Tandvleesontsteking begint namelijk zelden midden op een tand.
Een handige vuistregel: poets per kaakhelft 30 seconden, en vergeet je kiezen niet — vooral de achterkant van je achterste kiezen wordt vaak overgeslagen.
Wat maakt goed poetsen zó waardevol?
Je poetst niet voor frisse adem alleen. Tandenpoetsen met de juiste techniek beschermt je tegen:
- Cariës (gaatjes): Suiker voedt bacteriën in je mond, die zuur produceren dat het glazuur aantast. Fluoride in tandpasta versterkt het glazuur, maar alleen als je lang genoeg poetst en niet te snel spoelt.
- Gingivitis en parodontitis: Ontstoken tandvlees kan zich ontwikkelen tot ernstige aandoeningen waarbij tanden los kunnen komen te zitten. Juist poetsen houdt plaque weg van de tandvleesrand.
- Verkleuringen en tandsteen: Goed poetsen voorkomt dat tandplak hard wordt. Tandsteen kun je alleen nog laten verwijderen bij de tandarts of mondhygiënist.
Een casus uit de praktijk: een patiënt van mondhygiënist Wendy uit Amersfoort klaagde over gevoelige tanden. Oorzaak? Hij poetste te hard met een harde borstel. Na overstappen op een zachte borstel en de juiste techniek, verdwenen de klachten binnen enkele weken.
Ook bij kinderen loont goede techniek: wie op jonge leeftijd leert wél goed te poetsen, behoudt vaak een gezondere mond op latere leeftijd. Veel basisscholen in Nederland besteden inmiddels structureel aandacht aan mondhygiëne, iets wat eerder zelden gebeurde.
Wat gaat er meestal mis bij tandenpoetsen?
Er zijn verrassend veel valkuilen waar zelfs volwassenen dagelijks intrappen:
- Te hard poetsen: Dit kan glazuur beschadigen en tandvlees terugdringen. Zacht poetsen is effectiever dan krachtig schrobben.
- Verkeerde borstelkeuze: Een harde borstel lijkt grondig, maar is vaak te agressief. Kies liever een zachte, kleine kop die overal bij kan.
- Verkeerde volgorde: Veel mensen beginnen altijd op dezelfde plek, waardoor dat deel goed gepoetst wordt en de rest vergeten raakt. Begin eens linksboven, dan rechtsonder – en wissel af.
- Niet lang genoeg poetsen: Zet een timer of gebruik een elektrische borstel met ingebouwde timer.
- Spoelen na het poetsen: Spoel je mond niet met water, want dan verdwijnt de fluoride. Spuug alleen uit en laat het inwerken.
Een andere misvatting is dat elektrische borstels áltijd beter poetsen. Ze helpen, zeker als ze oscillerend-roterend bewegen (zoals de Oral-B modellen), maar zonder juiste techniek kun je er nog steeds weinig mee bereiken.
En dan is er nog het idee dat tandenstokers of floss alleen nodig zijn als er iets tussen je tanden zit. In werkelijkheid begint de meeste tandbederf juist tussen de tanden, waar je borstel niet bij kan.
Waarom goede poetstechniek steeds belangrijker wordt
We leven langer, en onze tanden gaan dus ook langer mee. Waar het vroeger normaal was om op je zestigste een kunstgebit te hebben, verwachten tandartsen nu dat we onze eigen tanden tot ver in de tachtig behouden. Dat stelt hogere eisen aan mondhygiëne — en dus aan onze dagelijkse poetstechniek.
Daarbij komt dat onze eetgewoonten veranderd zijn. We snacken vaker, drinken meer zure of suikerhoudende dranken, en dat alles verhoogt het risico op tanderosie. Een tandarts uit Arnhem signaleerde recent dat steeds meer jonge mensen van onder de dertig al slijtage aan het glazuur vertonen — iets wat twintig jaar geleden zeldzaam was.
Gelukkig groeit ook het bewustzijn. Slimme tandenborstels met feedback via apps, poetsinstructie-video’s van tandartsen op TikTok, en educatie op scholen zorgen ervoor dat mensen meer kennis krijgen. Maar technologie vervangt nog steeds geen goede handmatige techniek.
Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zou het wereldwijd voorkomen van tandbederf met 60% kunnen dalen als mensen hun poetstechniek zouden verbeteren. Geen dure behandelingen, maar simpelweg beter poetsen. Dat maakt deze kennis letterlijk van levensbelang.
